jeudi 18 juin 2015

Nederland : de vergeten kinderen van gevangenen (Trouw 17 juni 2015)


SOURCE

Kind staat in de kou als moeder de cel in gaat

Maaike Bezemer − 17/06/15, 13:45
© Ton Toemen. Vrijwilligsters als Hetty bevorderen ook het contact met de gedetineerde ouder.
Slechts één vrijwilligersproject bekommert zich in Nederland om kinderen die achterblijven als hun moeder gedetineerd is. Oma Caroline en moeder Annemieke waren erg blij met de steun van vrijwilligster Hetty.
Zo'n 4000 kinderen moeten jaarlijks hun moeder missen omdat zij achter de tralies belandt. Het kroost wordt vaak opgevangen binnen de eigen familie, zonder steun of begeleiding. Dit terwijl deze kinderen een aanzienlijk risico hebben op gedragsproblemen. 32 Procent van hen wordt later zelf verdachte van een delict.

Er is één vrijwilligersproject van Humanitas dat jaarlijks hulp biedt aan zo'n zeventig kinderen en hun tijdelijke verzorgers: Wie let er op de kleintjes. Volgens het Verwey-Jonker Instituut weten nog te weinig gemeenten of professionals van het bestaan van dit project af.

'Een gemiste kans', vindt onderzoeker Jodi Mak. "De vrijwilligers hebben een signalerende rol en kunnen voorkomen dat kinderen nog verder in de problemen raken of in de zware jeugdzorg belanden." Gisteren presenteerde Mak een evaluatierapport over het project.

De hele maand juni vragen organisaties aandacht voor kinderen van gevangenen. Stichting Exodus heeft een wensenlijst gemaakt met jongeren wier ouders vastzaten. Optreden van politie, justitie of gevangenispersoneel is vaak traumatiserend. Contact met ouders verloopt moeizaam en ook vanuit school is er nauwelijks ondersteuning. PvdA-Kamerlid Marit Rebel benoemt de problemen vandaag in de Tweede Kamer.
 
  Voordelen vrijwilliger
De vrijwilligers van Humanitas helpen achterblijvers bij praktische zaken, bij het opbouwen van een netwerk, en ze bevorderen het contact met de gedetineerde ouder, bijvoorbeeld door de kinderen heen en weer te rijden.

Een vrijwilliger heeft voordelen boven officiële jeugdzorg, zegt onderzoeker Jodi Mak. "Er is veel weerstand tegen reguliere hulp. En professionals geven zelf ook aan dat ze niet makkelijk bij mensen binnen komen." De vrijwilligster wordt gezien als onpartijdig en dat geeft een veilig gevoel. Ze fungeert als praatpaal, klankbord en klaagmuur.

Er rust een groot taboe op detentie, stelt de onderzoekster. De achterblijvende ouder of verzorger verzint soms een smoes waarom papa of mama niet thuis is." Als niemand bij het Centrum voor Jeugd en Gezin of maatschappelijk werk aanklopt, blijven kinderen van gedetineerden vaak volledig uit beeld.

 

Woorden geven aan gevoelens van kleintjes

 
Tekening van een van de kinderen. Hetty maakte de aantekeningen. © .

De politie belde dat haar dochter en partner waren opgepakt: 3 juni, half zeven 's morgens. Caroline reed meteen naar België. Twee meisjes van zes en vier, een ventje van drie, zonder papa en mama. "Ze mogen niet naar een vreemde", dacht oma.

Vandaag zitten vier vrouwen rond een Brabantse keukentafel. Caroline, moeder Annemieke (32), Hetty, vrijwilligster bij Humanitas en zus Suzanne, die hier in de zomer elke dag kwam met haar zoontje. Er was ook nog een zieke man en een thuiswonende zoon, maar even draaide alles om de kleinkinderen.

Rust en regelmaat
Het kon erger. Opa en oma wonen op een grote boerderij in het groen, met beesten en een trampoline. Een plek waar de kinderen toch al graag kwamen.

"Je wilt dan rust en regelmaat", zegt zus Suzanne. "Maar het duurde twee weken voor de meiden in Nederland naar school konden." Uitschrijven uit België moest ter plekke gebeuren. Spullen verhuizen, papieren regelen met instanties. Er was geen recht op kinderbijslag omdat de grootouders het drietal vrijwillig in huis namen.

Moeder Annemieke zat de eerste zes weken 'in beperkingen'. "Mijn familie sprak alleen met de officier van justitie", legt ze uit. "Ik had alleen contact met mijn advocaat, ook toen mijn dochtertje jarig was. Dat het niet goed ging met haar, begreep ik via de zorgverzekering. Omdat die in België liep kon psychische hulp niet meteen vergoed worden."

Het meisje kon heel boos worden, vertelt oma Caroline: "Krijsen, stampen, compleet in paniek." Bij de kleintjes uitte het gemis zich vooral in buikpijn, of hyperactief gedrag. De inmiddels zevenjarige kon soms pijnlijk verwoorden wat haar dwars zat. "Oma ik snap het niet, eerst was het hier de fijnste plek van de wereld, maar nu vind ik het niet meer leuk bij jou." Vrijwilliger Hetty kon dat later wel uitleggen: "Opeens was oma streng. En tante was ook al een soort moeder geworden. "

Naar het bos
Annemieke las in de penitentiaire inrichting een folder van Humanitas. Via een coördinator vroeg ze ondersteuning voor haar kinderen. Vanaf augustus kwam Hetty elke week langs. Caroline: "Het was heel fijn dat we met iemand konden praten." Hetty kwam een uur onder schooltijd, daarna was ze er voor de kinderen. Ze deed spelletjes , nam ze mee naar het bos. "Over de gevangenis ga je het niet bewust hebben." Wel zijn er prentenboeken over mama's in de cel. En ze las van Hazeltje en Grote Haas en hoeveel die van elkaar houden. Of van Kleine Beer die bang is in het donker. "Zo geef je woorden aan gevoelens die ze zelf nog niet bevatten."

Annemieke kwam half september vrij, sinds de Kerst heeft ze weer een eigen woning. Pas in maart namen zij en de kinderen afscheid van Hetty.

Annemieke wil best vertellen dat haar partner (inmiddels ex) fraudeerde met bv's. Een oplichter. In hoeverre ze medeplichtig is moet blijken bij de inhoudelijke behandeling van de zaak. De maximumstraf heeft ze hoe dan ook uitgezeten. Op de school van de kinderen is ze ook open. "Anders speculeren ze misschien over moord of drugszaken." Openheid is beter, weet Hetty. Ze adviseert dat ook bij andere gezinnen. "Maar de schaamte is vaak groot."

Sinds Annemieke vrij is bezoeken de kinderen ook hun vader, daar hebben ze recht op, vindt ze. Oma Caroline kon dat niet opbrengen. De band met 'de vader' is nooit goed geweest, zegt ze subtiel. De kleinkinderen weten dat ook. 'Oma vind jij niet dat ik een gekke papa heb?, vroeg het jongste meisje eens. "Gelukkig gebeurde er net iets, waardoor ik geen antwoord hoefde geven."

'Mama, mag ik bij jou slapen?'
Gevangenisbezoek is zwaar voor de kinderen. Ze moesten zelf naar binnen, door een sluis en drie deuren. Caroline: "Je brengt ze er blij naar toe, maar in en in verdrietig neem je ze weer mee." Suzanne: "We vroegen ons af of we ze dat elke week moesten aandoen."

Die bezoeken zijn een hel, zegt ook Annemieke. "Altijd weer de vraag: Mama mag ik bij jou slapen?" Zodra ze thuis was gingen de matrassen tegen elkaar. "En dan 's nachts ineens het gezicht van mijn zoon, heel dichtbij. Mama, je bent toch wel echt?"

De familie wil hun achternaam en de namen van de kinderen liever niet in de krant. Ook Humanitas beschermt de privacy van haar vrijwilligers. Achternamen en adres van de betrokkenen zijn bekend bij de redactie.

Aucun commentaire:

Enregistrer un commentaire