Maaike Bezemer −
17/06/15, 13:45
© Ton Toemen.
Vrijwilligsters als Hetty bevorderen ook het contact met de gedetineerde ouder.
Slechts één vrijwilligersproject bekommert zich in Nederland om kinderen
die achterblijven als hun moeder gedetineerd is. Oma Caroline en moeder
Annemieke waren erg blij met de steun van vrijwilligster Hetty.
Zo'n 4000 kinderen moeten jaarlijks hun moeder missen omdat zij achter
de tralies belandt. Het kroost wordt vaak opgevangen binnen de eigen
familie, zonder steun of begeleiding. Dit terwijl deze kinderen een
aanzienlijk risico hebben op gedragsproblemen. 32 Procent van hen wordt
later zelf verdachte van een delict.
Er is één
vrijwilligersproject van Humanitas dat jaarlijks hulp biedt aan zo'n
zeventig kinderen en hun tijdelijke verzorgers: Wie let er op de
kleintjes. Volgens het Verwey-Jonker Instituut weten nog te weinig
gemeenten of professionals van het bestaan van dit project af.
'Een
gemiste kans', vindt onderzoeker Jodi Mak. "De vrijwilligers hebben een
signalerende rol en kunnen voorkomen dat kinderen nog verder in de
problemen raken of in de zware jeugdzorg belanden." Gisteren
presenteerde Mak een evaluatierapport over het project.
De hele
maand juni vragen organisaties aandacht voor kinderen van gevangenen.
Stichting Exodus heeft een wensenlijst gemaakt met jongeren wier ouders
vastzaten. Optreden van politie, justitie of gevangenispersoneel is vaak
traumatiserend. Contact met ouders verloopt moeizaam en ook vanuit
school is er nauwelijks ondersteuning. PvdA-Kamerlid Marit Rebel benoemt
de problemen vandaag in de Tweede Kamer.
Voordelen vrijwilligerDe vrijwilligers van
Humanitas helpen achterblijvers bij praktische zaken, bij het opbouwen
van een netwerk, en ze bevorderen het contact met de gedetineerde ouder,
bijvoorbeeld door de kinderen heen en weer te rijden.
Een
vrijwilliger heeft voordelen boven officiële jeugdzorg, zegt onderzoeker
Jodi Mak. "Er is veel weerstand tegen reguliere hulp. En professionals
geven zelf ook aan dat ze niet makkelijk bij mensen binnen komen." De
vrijwilligster wordt gezien als onpartijdig en dat geeft een veilig
gevoel. Ze fungeert als praatpaal, klankbord en klaagmuur.
Er
rust een groot taboe op detentie, stelt de onderzoekster. De
achterblijvende ouder of verzorger verzint soms een smoes waarom papa of
mama niet thuis is." Als niemand bij het Centrum voor Jeugd en Gezin of
maatschappelijk werk aanklopt, blijven kinderen van gedetineerden vaak
volledig uit beeld.
Woorden geven aan gevoelens van kleintjes
Tekening van een van de kinderen. Hetty maakte de aantekeningen.
© .
De politie belde dat haar dochter en partner waren opgepakt: 3 juni,
half zeven 's morgens. Caroline reed meteen naar België. Twee meisjes
van zes en vier, een ventje van drie, zonder papa en mama. "Ze mogen
niet naar een vreemde", dacht oma.
Vandaag zitten vier vrouwen
rond een Brabantse keukentafel. Caroline, moeder Annemieke (32), Hetty,
vrijwilligster bij Humanitas en zus Suzanne, die hier in de zomer elke
dag kwam met haar zoontje. Er was ook nog een zieke man en een
thuiswonende zoon, maar even draaide alles om de kleinkinderen.
Rust en regelmaat
Het
kon erger. Opa en oma wonen op een grote boerderij in het groen, met
beesten en een trampoline. Een plek waar de kinderen toch al graag
kwamen.
"Je wilt dan rust en regelmaat", zegt zus Suzanne. "Maar
het duurde twee weken voor de meiden in Nederland naar school konden."
Uitschrijven uit België moest ter plekke gebeuren. Spullen verhuizen,
papieren regelen met instanties. Er was geen recht op kinderbijslag
omdat de grootouders het drietal vrijwillig in huis namen.
Moeder
Annemieke zat de eerste zes weken 'in beperkingen'. "Mijn familie sprak
alleen met de officier van justitie", legt ze uit. "Ik had alleen
contact met mijn advocaat, ook toen mijn dochtertje jarig was. Dat het
niet goed ging met haar, begreep ik via de zorgverzekering. Omdat die in
België liep kon psychische hulp niet meteen vergoed worden."
Het
meisje kon heel boos worden, vertelt oma Caroline: "Krijsen, stampen,
compleet in paniek." Bij de kleintjes uitte het gemis zich vooral in
buikpijn, of hyperactief gedrag. De inmiddels zevenjarige kon soms
pijnlijk verwoorden wat haar dwars zat. "Oma ik snap het niet, eerst was
het hier de fijnste plek van de wereld, maar nu vind ik het niet meer
leuk bij jou." Vrijwilliger Hetty kon dat later wel uitleggen: "Opeens
was oma streng. En tante was ook al een soort moeder geworden. "
Naar het bos
Annemieke
las in de penitentiaire inrichting een folder van Humanitas. Via een
coördinator vroeg ze ondersteuning voor haar kinderen. Vanaf augustus
kwam Hetty elke week langs. Caroline: "Het was heel fijn dat we met
iemand konden praten." Hetty kwam een uur onder schooltijd, daarna was
ze er voor de kinderen. Ze deed spelletjes , nam ze mee naar het bos.
"Over de gevangenis ga je het niet bewust hebben." Wel zijn er
prentenboeken over mama's in de cel. En ze las van Hazeltje en Grote
Haas en hoeveel die van elkaar houden. Of van Kleine Beer die bang is in
het donker. "Zo geef je woorden aan gevoelens die ze zelf nog niet
bevatten."
Annemieke kwam half september vrij, sinds de Kerst
heeft ze weer een eigen woning. Pas in maart namen zij en de kinderen
afscheid van Hetty.
Annemieke wil best vertellen dat haar partner
(inmiddels ex) fraudeerde met bv's. Een oplichter. In hoeverre ze
medeplichtig is moet blijken bij de inhoudelijke behandeling van de
zaak. De maximumstraf heeft ze hoe dan ook uitgezeten. Op de school van
de kinderen is ze ook open. "Anders speculeren ze misschien over moord
of drugszaken." Openheid is beter, weet Hetty. Ze adviseert dat ook bij
andere gezinnen. "Maar de schaamte is vaak groot."
Sinds
Annemieke vrij is bezoeken de kinderen ook hun vader, daar hebben ze
recht op, vindt ze. Oma Caroline kon dat niet opbrengen. De band met 'de
vader' is nooit goed geweest, zegt ze subtiel. De kleinkinderen weten
dat ook. 'Oma vind jij niet dat ik een gekke papa heb?, vroeg het
jongste meisje eens. "Gelukkig gebeurde er net iets, waardoor ik geen
antwoord hoefde geven."
'Mama, mag ik bij jou slapen?'
Gevangenisbezoek
is zwaar voor de kinderen. Ze moesten zelf naar binnen, door een sluis
en drie deuren. Caroline: "Je brengt ze er blij naar toe, maar in en in
verdrietig neem je ze weer mee." Suzanne: "We vroegen ons af of we ze
dat elke week moesten aandoen."
Die bezoeken zijn een hel, zegt
ook Annemieke. "Altijd weer de vraag: Mama mag ik bij jou slapen?" Zodra
ze thuis was gingen de matrassen tegen elkaar. "En dan 's nachts ineens
het gezicht van mijn zoon, heel dichtbij. Mama, je bent toch wel echt?"
De
familie wil hun achternaam en de namen van de kinderen liever niet in
de krant. Ook Humanitas beschermt de privacy van haar vrijwilligers.
Achternamen en adres van de betrokkenen zijn bekend bij de redactie.
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire